Türk-Moğol Heyeti Orhun Vadisi’nde Türk Tarihinin İzinde

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) ve Türk Tarih Kurumu koordinasyonunda Türk-Moğol bilim heyeti Orhun Vadisi’nde Türk tarihine ışık tutan kültür varlıklarını koruma çalışmaları kapsamında incelemelerde bulundu.

Türkiye, ata yurtta mevcut ve Türk tarihinin çok önemli kaynakları olan tarihi eserleri muhafaza etme çalışmalarına devam ediyor.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un Moğolistan ziyaretleri kapsamında gerçekleştirilen Bilge Tonuyukuk Müzesi temel atma töreni ve "Moğolistan'daki Türk Kültür Varlıkları ve Bilge Tonyukuk" paneline katılmak için Moğolistan’da bulunan heyet Orhun Vadisi’nde incelemelerde bulundu.

TİKA Orta Asya ve Kafkaslar Dairesi Başkanı Dr. Ali Özgün Öztürk, Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şaban Doğan, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Bakan Yardımcısı Danışmanı, tarihçi Dr. Ali İhsan Çağlar ve TİKA Ulanbator Program Koordinatörü Emrah Ustaömer Moğol yetkililer ile birlikte saha çalışmalarına katıldı.

Türk heyetine İKÇÜ-MUIS Türkoloji Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Dr. Ankhbayar Danuu, Moğolistan Bilimler Akademisi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Enkhtur Altangerel, Moğolistan Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erdenebold Lkhagvasuren eşlik etti.

Orhun Vadisi ve çevresinde incelemeler yapan heyet, Nomgon vadisindeki arkeolojik alanları ziyaret ederek vadide yürütülen ve Ağustos 2022’de Kutluk Kağan'a ait olduğu değerlendirilen anıt kompleksin bulunduğu kazı alanıyla, vadide kazı çalışması yapılabilecek diğer arkeolojik alanlar hakkında kazının Moğolistan tarafı başkanı Doç. Dr. Enkhtur Altangerel’den bilgi aldı.

Doç. Dr. Erdenebold Lkhagvasuren de ekibe bölgedeki şehir harabeleriyle ilgili önemli bilgiler vererek Türkiye ile Moğolistan’ın şehir kazılarında birlikte çalışabileceğini ve bu alanda önemli bir ihtiyaç olduğunu ifade etti.

“Keşifle ilgili Türk ve Moğol bilim insanları çalışmaya devam edecek”

Moğol ve Türk bilim insanları, keşifle ilgili önümüzdeki günlerde Türkiye’de “Kutluk Kağan Anıt Külliyesi ve Yazılı Bitigtaşı” başlığıyla bir bilimsel yayın yapılacağını belirterek, bu yönde yeni araştırmaların da devam edeceğini ifade ettiler.

İki ülke bilim insanlarından oluşan heyet daha sonra Orhun Vadisi başta olmak üzere Moğolistan’ın pek çok bölgesinde dil, tarih ve kültür araştırmalarına kaynaklık edecek Göktürk ve Uygur dönemine ait olduğu değerlendirilen alanlarda incelemelerde bulundu.

Önemli kültür varlıklarının bulunduğu alanlarda yeni bilimsel işbirliklerine ihtiyaç olduğunu vurgulayan akademisyenler, ihtiyaç duyulması halinde ortak kazı çalışması yapılabilecek alanlarla ilgili detaylı raporlar ve proje önerileri sunabileceklerini ifade etti.

Saha araştırma çalışması, 2008’de TİKA tarafından yaptırılan Bilge Kağan Müzesi ziyaretiyle son buldu.

Türk Tarih Kurumu tarafından başkent Ulanbator’da düzenlenen "Moğolistan'daki Türk Kültür Varlıkları ve Bilge Tonyukuk" konulu panelinin açılışında konuşan Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Birol Çetin, Türk ve Moğol bilim insanlarının Moğolistan ve Van-Aladağ’da ortak arkeolojik araştırmalara başlayacağını belirtmişti.