Mimarlık Öğrencileri Аrnavutluk'ta TİKA tarafından Restore Edilen Eserleri İnceledi

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) koordinasyonunda, Türk Hava Yolları (THY), Anadolu Ajansı (AA) ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) iş birliğinde düzenlenen "Tecrübe Paylaşım Programı"na katılan gönüllü öğrenciler, Arnavutluk'ta TİKA tarafından restore edilen tarihi eserleri yerinde inceledi.

16 kişilik öğrenci grubu programın ilk gününde restorasyonu devam eden Ethem Bey Camisi'ni ziyaret etti. Başkent Tiran’ın tam merkezinde yer alan Ethem Bey Camisi’nin, kendine özel iç ve dış duvar süslemelerinin tümü 1821 yılında Ethem Bey tarafından yapılmıştır.  Çoğunluğu mimar olan öğrenciler, çalışmaları yerinde inceleyerek, projede görevli uzman ve akademisyenlerden bilgi aldı. Cami ziyaretinin ardından TİKA’nın Tiran’daki Ofisini ziyaret ederek, TİKA’nın bölgedeki geçmiş ve şimdiki dönem projeleri hakkında TİKA Tiran Koordinatörlüğü’nden bilgi aldı. 

Programın ikinci günü, öğrenciler, Osmanlı-Türk kültür mirası açısından en zengin şehirlerinden biri olan Berat’ı ziyaret etti. Berat’ın 1417 yılında Osmanlı hâkimiyetine geçmesinin ardından külliyeler, camiler, tekkeler aracılığıyla şehirde sosyal, kültürel ve ekonomik hayatı şekillendirmeye başladı.

Öğrenciler ilk olarak 1827-28 yılında yapılan Berat Bekarlar Cami’ni ziyaret etti. Bugüne kadar ufak restorasyonlar geçirse de, TİKA ile tüm yapı ele alınarak kapsamlı çalışmalar yürütülen Cami Süleyman Paşa Cami olarak da biliniyor.  Bütün süslemeleri Batılılaşma Dönemi duvar resim özelliklerini taşıyan caminin mimarının “Mimar Kasım Ağa” olduğu ifade ediliyor.

Öğrenciler, projede görevli uzmanlardan aldıkları bilgilerin ardından yine önemli bir Osmanlı eseri olan Hünkar Camii ve hemen arkasında bulunan Halveti Tekkesi’ni ziyaret etti. Gönüllüler, restorasyonu devam eden yapıların çatı parçalarını temizleyerek, görevli uzmanlar eşliğinde günümüz restorasyon anlayışının önemli inceliklerini ve uluslararası standartları öğrendiler.

Arnavutça’da Xhamia Mbreti yani Kral Camii olarak da adlandırılan cami, Evliya Çelebi’nin eserlerine göre yapı Sultan II. Bayezid’in 1492 Arnavutluk seferi sırasında Ohri/Elbasan yolundan Vlora’ya giderken padişah fermanıyla yaptırılmıştır. Hünkar Cami ve 1781-82 yılında inşa edilen Halveti Tekkesi’nin bulunduğu bölge Berat’ta Kale surları dışında yapılan ilk külliye yapısı örneğidir. Bu külliyenin etrafında oluşan mahalleye Hünkâr Mahallesi adı veriliyor.

Programda Yunus Emre Enstitüsü ve T.C. Tiran Büyükelçiliği’ni de ziyaret eden gönüllü öğrenciler ardından Arnavutluk’un güneyinde bulunan Gjirokastra (Ergiri) şehrine gittiler. Buradaki tarihi dokuyu yerince inceleyen öğrenciler, Gjirokastra Pazar Cami’ni ziyaret etti. Evliya Çelebi’ye göre bir zamanlar ondan fazla caminin yer aldığı bölgede bugün kentin tek sağ kalan Pazar Camii  1757 yılında inşa edildi. Restorasyon çalışmalarının devam ettiği camide gönüllü öğrenciler, çatı için taş kırma ve diğer yürütülen çalışmalarda görev aldı. Gönüllüler, şehirden ayrılmadan önce daha önce restorasyonu TİKA tarafından tamamlanan ve Gjirokastra Kalesi içerisinde yer alan saat kulesini de ziyaret etti.

Yoğun geçen programda, öğrenciler Arnavutluk’ta yer alan diğer dönem tarihi eserleri de ziyaret etme fırsatı buldu. 16 öğrenci, mimarlık açısından farklı dönem eserler arasında karşılaştırma yaparak, özellikle restorasyon alanında doğrudan uzmanlarla bir araya gelerek tecrübe sahibi olma imkanını yakaladılar.