Özbekistan ile Sağlık Alanında İşbirliği Artarak Devam Ediyor: Onkoloji Cerrahlarına Uygulamalı Staj Programı

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Sağlık Bakanlığımız ile Özbekistan Hayat İçin Meme Kanseri Ulusal Derneği işbirliğinde; Özbekistan’dan gelen doktorlara 16 Aralık 2012 – 16 Şubat 2013 tarihleri arasında 2 ay süre ile onkolojik cerrahi staj programı düzenleniyor. Dr. A.Y. Demetevler Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde düzenlenen staj programına; Semerkant, Andican, Nevai, Harezm, Fergana, Namangan, Buhara, Surhanderya, Taşkent vilayetleri ile Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti devlet hastanelerinde çalışan 10 Özbek doktor katılıyor.

Özbek doktorlar, Demetevler Onkoloji E. A. Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Erhan Reis ve Doç. Dr. Mehmet Ali Gülçelik koordinasyonu ile 2’şerli 5 grup halinde; hasta viziteleri, laboratuvar, biyopsi ve ameliyathane bölümlerinde dönüşümlü olarak eğitim almakta ve hastanede yapılan hizmet içi eğitim programlarına katılılıyor.

Özbek doktor heyetini kabul eden TİKA Başkan Yardımcısı M. Süreyya Er, kardeş ülke Özbekistan ile sağlık alanında süregelen işbirliğimizin önemli bir parçası olan tıp personeli eğitimleri sayesinde Özbekistan’da nitelikli sağlık hizmetleri verilmesine önemli katkılar sağlandığını ifade etti. Başkan Yardımcısı M. Süreyya Er eğitime gelen doktorların ülkemizde yalnızca profesyonel yetilerini geliştirmekle kalmayıp Türkiye hakkında yerinde deneyimlerde bulunduklarını ve bunun eğitim programlarının ilave bir katkısı olduğunu belirtti. Heyetteki doktorların Türkiye’ye gelmeden önce 1 ay süre ile TİKA Taşkent Program Koordinasyon Ofisi’nde genel Türkiye Türkçesi öğrenimine katılmalarının mesleki eğitime ilave olarak kazanılan önemli bir edim olduğunu dile getirdi.

Onkolojik cerrahi staj programına katılan Özbek doktorlar Özbekistan’ın Büyükelçisi Ulfat Kadirov tarafından kabul edildi. Büyükelçi Ulfat Kadirov, doktorlara Türkiye’de eğitimde bulundukları süre içerisinde staj programını dikkatle takip etmeleri ve sağlık alanında modern teknolojileri başarıyla kullanan hastanelerden tıbbi uygulama alanlarının yanı sıra idari yönetim sistemleri hakkında da bilgi almaları gerektiğini ifade etti. Modern tıbbi cihazların kullanımı, sağlık yönetimi ve mesleki bilgiler konularında AB standartlarına hızla ulaşan Türkiye’de gerçekleştirilen sağlık reformlarının, Özbekistan’da başarıyla uygulanmasında en önemli görevin bu tür staj programlarına katılan doktorlara düştüğünü belirten Büyükelçi Kadirov, TİKA’ya programa verdiği destek için teşekkür etti.

Özbek doktorlar; modern tıp tekniklerinin ülkelerinde uygulanabilmesi için yalnızca eğitim desteği değil tıbbi donanım malzemeleri desteği de sağlayan TİKA’nın gerçekleştirdiği projeler ile Özbekistan’ın sağlık alanında nitelikli hizmet sunmasına önemli katkı sağlandığını belirtti.

Özbekistan’ın Refah Seviyesinin Geliştirilmesi Stratejisi’nde sağlık sektöründe önemli gelişmelerin sağlanması öncelikli hedefler arasında gösterildi. Hastane ağlarının yeniden yapılandırılması, kırsal alanda küçük ama etkin hastaneler kurularak bunların kırsal sağlık merkezlerine entegre edilmesi ve spesifik bakım ve diyagnoz merkezlerinin oluşturulması hususu üzerinde duruldu. Temel sağlık, hijyen ve acil servislerinin genişletilmesi, donanımı ve yenilenmesine devam edilmesi Özbekistan’da gerçekleştirilmesi gereken sağlık projeleri arasında. Böylece; temel sağlık hizmetlerine ücretsiz erişimin yaygınlaştırılması ve fakir vatandaşların bu sağlık hizmetlerinden istifade edilebilmesi amaçlaıyorr. Dünya Bankası fonları ile uygulamaya konulan aşamalı sağlık projeleri çerçevesinde kırsal alanlardaki sağlık merkezlerinin teknik donanımlarının sağlanması ve tıp işletmeciliği sistemlerinin derinleştirilmesi yolunda çalışmalar yapılıyor. Özbekistan’da uluslararası kuruluşlarla yapılan sağlık projeleri sayesinde sağlık harcamalarının genel ekonomideki payı artırılarak ulusal sağlık kalitesi yükseltililiyor. Asya Kalkınma Bankası’nın hibeleri ile ülkede anne ve çocuklara yönelik önleyici sağlık sistemleri ile hematolojik servislerin geliştirilmesi çalışmalarında bulunulmuş. Ülkede ortalama yaşam süresi 1993’teki 66.3 yıl ortalamasından 2010 yılında 73 yıla uzamış.

Anılan stratejide; sağlık personelinin niteliğinin yetersiz olması ve spesifik branşlarda doktorların yetersiz eğitim almış olması Özbekistan’da karşılaşılan önemli sağlık handikapları arasında gösterililiyor. Bu minvalde, Başkanlığımızca Özbek sağlık personeline spesifik branşlarda eğitim programları düzenlenmesine öncelik veriliyor.

Özbekistan 2012 Yatırım Programı’nda modern sağlık kuruluşlarının kurulması ve modern sağlık ekipmanları ile donanımlarının sağlanmasına 2013 yılında da devam edileceği belirtilmiştir. Bu konuda; Özbekistan’ın bağımsızlığını kazandıktan sonra, sağlık sektöründe ciddi atılımlar yaptığı gözlenmektedir. 1998 yılında yürürlüğe giren Ülke Başkanı Kararnamesi ile sağlık sektöründe modern metot ve yapıların uygulanması kararlaştırıldı.

1 Aralık 2012 tarihi itibariyle; 2012 yılında ülke genelinde 110 sağlık merkezinin inşası ve restoresi 241,7 milyar Som harcanarak gerçekleştirilmiş. Özbekistan Sağlık Bakanlığı’nın açıklamalarına göre 2013 yılında 143 sağlık merkezinin inşası ve restoresi yapılacak.

Başkanlığımızca 2012 yılında Özbekistan’da sağlık alanında yapılan proje ve faaliyetler yukarıda belirtilen çerçeveye uygun olarak, ülkenin genel refah seviyesi ve yaşam kalitesinin artırılmasını amaçlamış. Sağlık Bakanımız Prof. Dr. Recep Akdağ’ın beraberindeki heyetle birlikte, sağlık alanında ikili işbirliği konularını görüşmek ve bazı sağlık tesislerinde incelemelerde bulunmak üzere 02-07 Aralık 2009 tarihlerinde Özbekistan’ı ziyaret etmesinden sonra iki ülke arasında hızla artarak gelişen ikili işbirliği; 2012 yılında Başkanlığımızca tamamlanan sağlık projeleri ile desteklenmektedir. Sağlık Bakanı Akdağ Özbekistan ziyareti kapsamında Özbekistan Sağlık Bakanı Dr. Adham İlhamoviç İkramov’u makamında ziyaret etti. Söz konusu ziyaret sırasında gerçekleşen görüşmelerde, özellikle sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi konusunda edindiğimiz bilgi ve deneyimin Özbekistan’a aktarılması hususu gündeme geldi.

Sağlık alanında işbirliğini pekiştiren mezkûr süreçlerin akabinde Başkanlığımız destekleri ile Özbekistan Kemik İliği Nakli Merkezi, Taşkent Hematoloji ve Kan Nakli Bilimsel Araştırma Enstitüsü bünyesinde 2011 yılı Ocak ayında hizmete açıldı. Burada görev yapan hematoloji doktorları ive biyologlara ülkemizde eğitim verildi.
Yine 2012 yılında Başkanlığımız ile Özbekistan’da faaliyet gösteren Sağlam Evlat Vakfı işbirliğiyle gerçekleştirilen “Hamile Kadınlar
Eğitim Merkezinin Desteklenmesi ve Halkın Sağlık Kontrolü ve Tedavisinin Geliştirilmesi” projesi ile çeşitli sağlık merkezlerine tıbbi donanım malzemeleri hibe edildi. Ayrıca 3 vilayette (Nevai, Sırderya, Buhara) ücretsiz sağlık taraması yapan gezici sağlık ekiplerine birer adet portatif ultrason cihazı hibe edildi.

Başkanlığımız ve Sağlam Evlat Vakfı işbirliğinde gerçekleştirilen bir başka sağlık projesi ile; portatif ultrason cihazı, ECG cihazı, otoklav, tansiyon aleti, portatif buzdolabı, jinekolojik sedye, masa, sandalye, hızlı test ve jeneratör ile donatılan mobil klinik aracı, vakfın Fergana Vilayeti şubesinin mediko-sosyal ekibine hibe edildi. Nüfusu 3 milyondan fazla olan Fergana Vilayeti’nde, TİKA tarafından hibe edilen Mobil Klinik aracı sayesinde vilayetin kırsal kesiminde yaşayan halka sağlık hizmeti götürülmektedir. Yılda ortalama 20 bin kişinin sağlık kontrolünün yapılması ve özellikle kadın ve çocuk hastalıklarının erken tespiti ve tedavisinin gerçekleştirilmesi sağlandı.

Özbekistan’da 2009 yılından itibaren Başkanlığımız, Türkiye Interplast Derneği, Özbekistan Sağlık Bakanlığı ve Özbekistan Kültürü ve Sanatı Forumu Fonu Kadınlar Konseyi işbirliğinde yürütülen Plastik Cerrahi Operasyonları Projesi ile toplam 860 çocuk muayene edilerek durumu elverişli olan 276 çocuk ve gence plastik cerrahi ameliyatı yapıldı. Ayrıca, Türk Cumhuriyetleri Oftalmoloji Derneğince düzenlenen 1. TCOD Uluslararası Sempozyumuna Özbek uzmanların katılımı sağlandı.

Başkanlığımızca, Özbekistan’ın kalkınma stratejilerinde öncelikli olarak yer alan sağlık sisteminin bütüncül şekilde ve modern usulde yapılandırılması çalışmalarına katkı sağlamak amacıyla, 2013 yılında Özbek uzman ve yetkililerle işbirliğinde, artı değer üreten projeler gerçekleştirilmeye devam edilecek. Bu yıl içerisinde; Başkanlığımız ve Sağlık Bakanlığımız işbirliğinde Özbekistan’da ilk kez kemik iliği naklinin gerçekleştirilmesi için çalışmalar tekemmül ettiriliyor. Ayrıca Özbekistan genelinde hizmet veren sağlık merkezlerine tıbbi donanım sağlanması, kırsal alanlara sağlık hizmetleri ulaştırılması, sağlık personelinin ülkemizde eğitimi gibi etkin projeler artarak devam edecek.