Ortak Tarihin İzinde Karabağ Kültürel Etkileşim Projesi Başladı

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı Bakü Program Koordinatörlüğü tarafından hazırlanan Dağlık Karabağ ve Afyonkarahisar Bolvadin ve Karabağ Köyleri Kültürel Etkileşim Projesi Bolvadin yöresinde yapılan ilk aşama saha araştırmaları ile başladı.

Projeyle, Azerbaycan’daki Dağlık Karabağ Bölgesi halkıyla aynı kökenden gelen Bolvadin merkezi ve Karabağ köylerindeki bölge sakinlerinin ortak özelliklerinin her iki ülkede yürütülecek akademik çalışmalar ve kültürel etkinlikler yoluyla yerli ve yabancı kamuoyunun dikkatine sunulması hedefleniyor. Halen Ermeni işgali altında olan Dağlık Karabağ bölgesi, Ermeniler tarafından “tarihi Ermeni yurdu” olarak tanıtılmaya çalışılıyor. Ermeni işgalinden kaçarak Azerbaycan’ın değişik bölgelerinde geçici yerleşimci durumunda yaşayan ve “kaçkın” olarak anılan Karabağ halkı, bulundukları yerlerde de asıl kültürlerini yaşatmaya çalışıyorlar. Projenin ilk aşamasında Azerbaycan ve Türkiye’deki Karabağ yörelerinin adetleri, dil benzerlikleri, düğünleri ve folklorik eş yönleri ele alınarak, unutulmaya yüz tutmuş tarihi kültürel dokularına ilişkin genel bir resim çıkarılması amaçlanıyor. Azerbaycan ve Türkiye’den akademisyenlerin iştiraki ile sürdürülecek bu aşamada, ileriye dönük bir yol haritası çıkarılması için bir tür ön keşif yapıldı.

Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Folklor Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Galip Sayılov ile TİKA Bakü Program Koordinatör Yardımcısı İsmail Gürlek, 30 Kasım – 05 Aralık 2013 tarihleri arasında Bolvadin’de, yerli araştırmacılarla ve ilgili makamlarla görüşmeler yaptılar. Yöre halkıyla mülakatlar ve mahallinde gözlemler yaparak veri topladılar. Çalışmalara, Araştırmacı Yazar Dr. Muharrem Bayar, Öğretim Görevlisi Osman Göker, Edebiyat ve Folklorik Musiki Öğretici ve İcracısı Mustafa Karaer ve çeşitli toplumsal kesimlerden birçok değerli zevat iştirak etti. Ayrıca Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İbrahim Şirin ile de temas kurularak projenin ilerleyen safhalarında daha fazla akademisyen ve eğitmenin katılımıyla kapsamlı bir veri üretimi hedefleniyor.

Araştırmacı Yazar Dr. Muharrem Bayar’dan alınan bilgiler, yöredeki Karabağ köylerinin 1473 yılında Manisa’ya, 1691 yılında da Bolvadin’e gelen Karabağ Eyaleti Gence Vilayetinin Bozuluş aşiretine uzanan bir kökeni temsil ettiği yönünde. Ayrıca Bolvadin’de Karabağ kökenli çok ailenin olduğu ifade ediliyor.

Projeye ilham kaynağı olan ve Azerbaycan’da da Bolvadin’de de halen kullanılan pek çok ortak kelime, ortak mikro-kültür öğesi olarak kayda değer bir gösterge kabul ediliyor. Kelem, yunmak, kubat/kobut, telesmek, mezelenmek, bağırdak vs. kelimeler her iki bölgede halen kullanılmakta. Ayrıca Bolvadin Gökçeyayla Mahallesi’nde yerleşik, Kuzey Kafkasya kökenli yöre halkıyla görüşüldü, Karaçay Derneği ziyaret edildi.

Yapılan çalışmaların sempozyum ve yayınlar yoluyla akademik düzeyde kayda geçirilmesi öngörülüyor. Projenin müteakip evrelerinde TRT işbirliğiyle belgesel yapılması ve Türkiye ve Azerbaycan’dan sanatçıların katılımıyla “Karabağ Türküleri” adlı sosyal etkinliklerin düzenlenmesi planlanıyor.